(07.04.2018)
Het rommelt in de met zoveel pijn en moeite tot stand gekomen grote coalitie van christendemocraten (de CDU van Angela Merkel en de rechtse CSU uit Beieren van Horst Seehofer) en sociaal-democaten (SPD). Het bekende beeld van de kruiwagen met kikkers doemt steeds sterker op. De SPD-leiding zegt Merkel nu de wacht aan: zo kan het niet langer, de Bondskanselier moet ingrijpen.
De toorn van de sociaal-democaten richt zich vooral op twee kopstukken uit de christendemocratische gelederen: oudgediende Horst Seehofer en aankomend talent-met-grote-waffel Jens Spahn. Geen van beide is vriend van Angela, en ze zitten vooral in het kabinet onder het motto: if you can´t beat them, join them. Maar het blijken paarden van Troje.
Seehofer zat Merkel al behoorlijk dwars in de vorige regeerperiode, toen hij nog minister-president van Beieren was. Hij verzette zich hardnekkig tegen het vluchtelingenbeleid en pleitte steeds voor een bovengrens, waar Merkel niets voor voelde. Vanuit Seehofers zicht was zijn pleidooi niet onbegrijpelijk, omdat de meeste vluchtelingen opgenomen moesten worden in Beieren, wat overigens zeer fatsoenlijk zijn beslag kreeg.
Tijdens de formatie was het vluchtelingenbeleid en vooral de gezingshereniging een heet hangijzer, maar uiteindelijk werd men het eens: vanaf 1 augustus mogen1000 familieleden per maand op deze manier naar Duitsland komen. Seehofer, inmiddels minister van Binnenlandse Zaken, grijpt nu de kans om zijn harde lijn door te zetten: uitgebreidere grenscontroles, snellere uitwijzing van afgewezen asielzoekers en gezinshereniging volgens strenge criteria. Zo mogen vluchtelingen die zijn aangewezen op bijstand, hun gezin niet laten overkomen. De plannen zijn nog niet concreet, maar de SPD is woedend en vindt dat de voornemens in strijd zijn met de afspraken. Daar komt bij dat Seehofer graag provoceert met uitspraken als: de islam hoort niet bij Duitsland. Merkel haastte zich dit tegen te spreken, maar de lont zat in het kruitvat en de discussie is niet meer te stoppen.
Behalve Seehofer is ook enfant terrible Jens Spahn voor Merkel een luis in de pels. Weliswaar is hij haar partijgenoot, maar al jaren een echte lastpost. Ze dacht dit probleem op te lossen door hem een ministerspost te geven (Volksgezondheid), maar Spahn kakelt vrolijk verder over van alles en nog wat, waarbij hij erop uit lijkt te zijn zoveel mogelijk mensen tegen zich in het harnas te jagen. Het gaat over de islam, over armoede (wie een bijstandsuitkering krijgt is niet per se arm) en over recht en orde: de staat schiet willens en wetens tekort in buurten waar drugsdealers en misdadige clans het voor het zeggen hebben (`in de arbeiderswijken van Essen, Duisburg en Berlijn´).
SPD-fractievoorzitter Andrea Nahles heeft er schoon genoeg van. Deze twee politici zijn alleen bezig met zichzelf te profileren, zegt ze. `Zo kan het niet doorgaan. Er moet zo langzamerhand een beeld van deze regering ontstaan, dat men ondanks alle verschillen gezamenlijk voor het landsbelang werkt.´ Ze verwacht een concreet plan voor de komende twaalf maanden: `Belangrijkste taak van de Bonskanselier is het om de regeringsmachine aan de gang te krijgen.´
Merkel, die bekend staat om haar strategie van pappen en nathouden, kan er niet onderuit. Ze zal het heft in handen moeten nemen en de twee heren tot de orde moeten roepen. Want ze kan het zich niet veroorloven dat haar coalitie na zoveel maanden onderhandelen nu als een zeepbel uit elkaar spat. Leiderschap is gevraagd.