(30.12.2012)
Cijfers over de economische ontwikkeling zijn altijd leuk, maar in Duitsland hebben ze nog een extra pikant tintje. Hamvraag: hoe staat het voormalige Oost-Duitsland ervoor? Werkloosheid, ontvolking? Of zijn er lichtpuntjes te melden? En wat Duitsland als geheel betreft: is München nog steeds economische koploper? Komt Berlijn eindelijk een beetje op gang of blijft de coole Duitse hoofdstad steken in het beroemde motto van de burgemeester dat de stad „arm, aber sexy“ is?
Het INSM (Initiative Neue Soziale Marktwirtschaft) en het blad Wirtschaftswoche hebben een studie laten uitvoeren naar de economische ontwikkeling van de 50 grootste Duitse steden. Er is gekeken naar de huidige dynamiek en naar de ontwikkeling in de afgelopen vijf jaar. Goed nieuws voor de hoofdstad van Sachsen-Anhalt, Maagdenburg, dus voormalig Oost-Duitsland: dat is de meest dynamische stad van het hele land. En bovendien veelzijdig. Zowel de machinebouw als de neuro-wetenschappen blijken hier te floreren en zich te verbinden tot succesvolle partners. De werkloosheid is flink gedaald, er ontstaan veel nieuwe arbeidsplaatsen en het ondernemersklimaat wordt alom geprezen. Maar al te hard hoera-geroep is niet aan de orde, want in de algemene economische ranking staat Maagdenburg nog maar op de 40ste plaats en er moet dus nog wel een flinke inhaalslag geleverd worden, hoewel men duidelijk op de goede weg is.
De top-drie in het interessante dynamieklijstje wordt verder bezet door de Westduitse groeiers Oldenburg en Kassel, gevolgd door Oostduitse stijgers als Rostock, Leipzig, Erfurt en Halle. Daarna komen Braunschweig en Berlijn, met op de tiende plaats Hamburg. Berlijn mag zich verheugen in de toestroom van jonge mensen en van toeristen, en er worden veel i.t. firma‘s opgericht , maar nog niet zoveel als in München, dat onbetwist de sterkste economie van de hele Bondsrepubliek heeft met een lage werkloosheid en een hoog inkomen per hoofd van de bevolking. In die rangorde hangt Berlijn bijna onderaan als 47ste en mag dus maar op het nippertje meedoen met de 50 belangrijkste steden. Dat ligt vooral aan de zwakke sociale structuur, het hoge aantal mensen met een uitkering, de relatief hoge werkloosheid en de stijgende criminaliteit.
In München zal dat tot veel leedvermaak leiden, want beide steden kunnen elkaar niet luchten of zien. In München wonen uitsluitend burgerlijke, arrogante provinciale patsers, menen de Berlijners. De hoofdstad is vies, misdadig en arm, vinden de Münchenaren op hun beurt. En ze doen er nooit iets goed, in Berlijn. Daarbij lacht men in zijn vuistje over het drama rond het nieuwe vliegveld. Toegegeven, het is ook een blamage van jewelste. De openingsdatum is al drie keer verschoven en de haalbaarheid van de nieuwe datum, 27 oktober 2013, wordt nu ook weer betwijfeld. De kosten vliegen de pan uit: het vliegveld had 2,4 miljard moeten kosten en dat is al gestegen tot 4,3 miljard. Dat geld is er niet, althans er is een extra financiele injectie van 1,2 miljard nodig. Goede raad is duur.
De Duitse regering heeft ruim 330 miljoen beloofd, maar die houdt ze voorlopig in de haar zak om de druk op de ketel te houden. Begrijpelijk. Er gaat veel mis. Rond de brandveiligheid bijvoorbeeld, zodat elke keer weer nieuwe tests en nieuwe voorzieningen nodig zijn. Wat er verder niet deugt, blijft vaak geheim totdat de media het onthullen, waarna iedereen met de mond vol tanden staat. De raad van toezicht die wordt voorgezeten door burgemeester Wowereit laat duidelijk steken vallen. Omdat de ingehuurde bouwondernemingen vrezen dat ze naar hun geld kunnen fluiten, liggen de werkzaamheden al maandenlang stil. Wie er langs rijdt, ziet een soort spook-vliegveld.
Tot overmaat van ramp kwam deze week een studie uit van een luchtvaart-deskundige, die voorrekende dat BER, zoals de luchthaven gemakshalve wordt genoemd (terwijl die officieel de fraaie naam Airport Willy Brandt draagt) veel te klein is opgezet. Er zijn 120 check-in-balies gepland en het moeten er 224 zijn. Ook de bagage-afhandeling is veel te krap bemeten. Te weinig bagagebanden. BER kan jaarlijks 17 miljoen passagiers afhandelen, aldus de studie, terwijl het er in 2015 naar verwachting 27 miljoen zullen zijn.
Het oude vliegveld Schönefeld moet maar gewoon blijven doordraaien, adviseert de deskundige. Goed idee. Ik hoop dat het aangename Tegel ook open blijft. Dat moet dicht vanwege de concurrentie, is het verhaal, maar elke metropool heeft toch meer vliegvelden? Ik zie het probleem niet. Hou Tegel open en je bent van allerlei problemen af, zoals ongewenste verkeersstromen, geluidhinder en gebrek aan capaciteit op BER. Nu stribbelt men nog tegen, maar ik ga mijn zin krijgen, daar durf ik wat onder te verwedden.