(25.05.2017)
Het blijft een onberekenbaar kwaad, de terreuraanslag. Je weet niet waar het volgende bloedbad zich zal afspelen, welke rugzak deze keer dood en verderf zal zaaien. Toch worden aanslagen voorkomen; anti-terreurdiensten zijn dag en nacht bezig mogelijke daders op te sporen en inderdaad, er worden arrestaties verricht en verdachten gepakt, voordat ze kunnen toeslaan. Maar soms gaat het mis en de prijs daarvan is hoog.
De dader van Manchester was bekend bij de autoriteiten, naar blijkt. Tot op zekere hoogte, zegt de Britse minister van Binnenlandse Zaken voorzichtig. Dat is maar de vraag, trouwens, wie weet wat er nog boven water zal komen. Twee jaar geleden zou een moslimorganisatie in Manchester al tevergeefs gewaarschuwd hebben voor de radicalisering van deze Salman Abedi. En ook Anis Amri, de Tunesier die met een vrachtwagen een Berlijnse Kerstmarkt opraasde, ontsprong voortdurend de dans, omdat de opsporingsdiensten blunderden.
Na die aanslag bleek al gauw dat het Kerst-bloedbad domweg verhinderd had kunnen worden, als iedereen netjes zijn werk had gedaan en informatie niet in de wind had geslagen. Ze schrokken zich lam, bij het Landeskriminalamt (LKA) in Berlijn. Maar in plaats van de fouten op te biechten, de werkwijze grondig door te lichten en de organisatie opnieuw op poten te zetten, gedroeg de opsporingsdienst zich als een schoolkind dat thuis niet met zijn slechte rapport durft aan te komen. Een angstig kind dat (een beetje knullig) van een vier een negen maakt en het oordeel van de onderwijzer ombuigt in zijn voordeel.
Maar het LKA is geen schoolkind. Het is een professionele politiedienst, belast met de aanpak van zware criminaliteit. De verbijstering in de Duitse hoofdstad over de knoeiboel is dan ook groot.
Het bedrog kwam aan het licht, doordat een document opdook, gedagtekend 1 november 2016, waarin Amri werd beschuldigd van georganiseerde drugshandel op grote schaal. Dat was voldoende geweest om de man te arresteren en lopende het onderzoek alvast op te sluiten. Maar dat gebeurde niet. Na de aanslag werd het document verdonkeremaand door paniekerige medewerkers van het LKA. En in januari, 4 weken na de aanslag, werd het vervangen door een nieuw document, dat Amri beschreef als iemand die op bescheiden schaal met drugs handelde. Een kleine kruimelaar. Dat stuk werd gedateerd op 1 november 2016 en de LKA´ers haalden opgelucht adem.
Maar het bedrog is nu ontdekt door de speciale onderzoeker Bruno Jost, die het functioneren van de politiedienst inzake Anis Amri onder de loep moet nemen. Hij is nog niet klaar met zijn werk, maar duidelijk is al wel dat er sprake is van een onthutsende aaneenschakeling van slordigheden en inschattingsfouten. Inmiddels is namelijk ook gebleken, dat de namen van Amri´s contactpersonen in het drugsmilieu uit de documenten gewist zijn. Daarmee probeerden de functionarissen (er is sprake van twee concrete verdachten binnen het LKA) eens te meer de indruk te wekken dat het allemaal nogal kleinschalig was, wat de Tunesier daar uitspookte. En eerder was al bekend geworden dat de bewaking van Anis Amri eind september 2016 was opgeheven, waarschijnlijk omdat het LKA zich niet voor drugscriminaliteit interesseerde, maar alleen voor terreurgevaar.
Politiek Berlijn is uiteraard in rep en roer. Juridische stappen tegen de betrokken medewerkers kunnen niet het enige antwoord zijn. De vraag is wie de verantwoordelijkheid draagt voor het bedrog: de hoogste politiefunctionarissen, de voormalige `Innensenator´ van Berlijn (een soort minister van Binnenlandse Zaken van deze stad-staat) of allebei.
Nabestaanden van de twaalf dodelijke slachtoffers bereiden inmiddels een aanklacht voor. Ze willen smartegeld, al krijgen ze daarmee hun dierbaren niet terug. Maar vooral door menselijke fouten heeft zich een ramp kunnen voltrekken. Dat maakt het leed extra zwaar.