(10.04.2014)
Het wil maar niet opschieten met het nieuwe Berlijnse vliegveld BER, zoals iedereen het noemt, terwijl het toch zo’n prachtige naam heeft: Airport Willy Brandt. Aan de andere kant kun je je afvragen of de grootste Berlijner aller tijden wel prijs zou stellen op zo’n krakkemikkig project. Al vier maal is de opening verschoven en nog steeds weet geen mens wanneer de eerste vliegtuigen nu daadwerkelijk de lucht in zullen gaan. Voll peinlich, zeggen ook de Berlijners: overal ter wereld worden zonder al te grote drama’s vliegvelden gebouwd, maar uitgerekend de Duitse hoofdstad, waar de laatste twintig jaar meer nieuwe gebouwen uit de grond zijn geschoten dan waar ook in Europa, krijgt het niet voor elkaar. De rest van de Bondsrepubliek lacht zich suf.
En voorlopig kunnen ze blijven lachen, want het eind van de ellende is nog lang niet in zicht. Deze week is er weer topoverleg op alle mogelijke fronten: bestuurlijk, politiek, technisch, financieel. Ook dat zal geen ei van Columbus opleveren. Het grote probleem is nog steeds de brandveiligheid. Kort gezegd komt het hierop neer: als er brand uitbreekt, moet er per uur 3,4 miljoen kubieke meter frisse lucht in het complex van winkels en restaurants in de centrale terminal geblazen worden. Doel daarvan is te zorgen dat de vloer daar binnen een kwartier rookvrij wordt, tot een hoogte van twee en een halve meter, zodat iedereen vrij kan ademen.
Dat alles moet gebeuren via 16.000 rookmelders, 50.000 sprinkleraansluitingen en 3400 kleppen in de aan- en afvoerleidingen van de lucht. En dit karweitje ligt op het bord van slimme ingenieurs bij Siemens. Gelukkig hebben die het tegenwoordig alleen voor het zeggen en is de opdracht niet langer gesplitst in een deel voor Bosch en een deel voor Siemens, ja hoe kom je erop. Maar ook dat helpt niet echt: Siemens kan het qua tijdsplanning en technische mogelijkheden niet eens worden met de luchthavendirectie, naar het schijnt.
Volgens de oorspronkelijke plannen zou de rook naar beneden afgevoerd moeten worden, maar dat is in strijd met alle natuurkundige wetten, dus dat is van de baan. In plaats daarvan zouden er vier grote schoorstenen op het dak van de fraaie transparante terminal geplaatst kunnen worden. Daarmee wordt een oud idee nieuw leven ingeblazen. Het is destijds verworpen omdat het zo lelijk is, en terecht. Het is geen gezicht: alsof je een mega-crematorium binnenstapt, een vrolijk begin van je reisje naar de Canarische Eilanden.
Siemens houdt zich op de vlakte bij mededelingen naar buiten. De belangrijkste stukken voor de planning ontbreken nog, zegt de woordvoerder. Vooral de kleppen in de luchtleidingen zijn een punt van zorg en hetzelfde geldt voor de kabelaanleg die de aansturing daarvan moet regelen: als de plannen veranderen moet maar liefst 92 kilometer kabel onder de terminal verlegd worden. Luchthavenchef Hartmut Mehdorn verwacht deze herfst te kunnen aankondigen wanneer de brandveiligheidsinstallatie gereed kan zijn. Maar ook daar wil Siemens geen commentaar op geven.
De luchtvaartmaatschappijen zijn natuurlijk not amused over deze ontwikkeling. Ze hadden erop gerekend allang vanaf BER te kunnen vliegen en hebben hun capaciteit navenant uitgebreid, maar ze kunnen niet uit de voeten op het kleine, verouderde Schönefeld of het overigens comfortabele vliegveld Tegel dat dapper de groei van het vliegverkeer blijft oppakken.
Volgens deskundige critici is BER een vliegveld uit de jaren zeventig, het was al verouderd bij de planning en bovendien te klein, met slechts één terminal. Daar is trouwens iedereen het over eens. Mehdorn beseft dat eveneens en wil nu extra geld hebben om het oude Schönefeld, dat naast het nieuwe vliegveld ligt, te moderniseren en te gebruiken als tweede terminal. Het huidige budget is volgens hem tegen het eind van het jaar opgebruikt en er is dus so wie so een miljard extra nodig om BER af te bouwen. Alles bij elkaar zal de luchthaven dan 5,7 miljard euro hebben gekost.
Schönefeld opkalefateren is geen slecht idee. Het verlicht in ieder geval de problemen bij de bagage-afhandeling en bij het inchecken, want per jaar zouden daar zo’n 7 miljoen passagiers terecht kunnen. Dat betekent natuurlijk een aanmerkelijke verlichting van de druk op het nieuwe vliegveld. Maar ik schreef het al eerder en ik blijf erop hopen: hou Tegel open! Elke miljoenenstad heeft toch meer dan één vliegveld? En met de explosieve groei van het aantal Berlijnbezoekers kun je best twee vliegvelden gebruiken, zonder dat die elkaar kapot concurreren.