(20.06. 2014)
Berlijn – Bij elke verkiezing doen ze het slechter, de neonazi’s van de NPD, de Nationaldemokratische Partei Deutschlands. Bij de Europese verkiezingen haalden ze weliswaar een zetel, maar die was vooral te danken aan het afschaffen van de kiesdrempel bij deze verkiezingen. Verder dan 1 procent van alle Duitse kiezers kwamen ze niet en als de normale kiesdrempel van 5 procent geldt, redden ze het bijna nooit. In de voormalige oost-deelstaten Sachsen en Thüringen komen er verkiezingen aan, maar waarschijnlijk vliegt de NPD daar uit de Landtag. Volgens waarnemers is dat misschien de reden dat de partij een fors internetoffensief is begonnen, en met succes.
Sinds begin dit jaar heeft deze extreemrechtse partij, die zich in de nieuwe media presenteert als `NPD, Die soziale Heimatpartei´, er ruim 38.000 facebookfans bij gekregen, meer dan welke andere Duitse partij ook. In totaal ‚liken‘ ruim 92.000 aanhangers de NPD-site, een aantal dat alleen overtroffen wordt door de partij van de Euro-tegenstanders Alternative für Deutschland (AfD) die meer dan 120.000 likes heeft. De AfD wordt door de media en sommige internetsites ook vaak in een extreemrechtse hoek gedrukt, maar dat is volgens mij ten onrechte – ik zie ze eerder als enigszins a-politieke, wat naieve wetenschappers. Ze gaan met hun zeven Europese zetels ook niet naar mevrouw Le Pen, maar naar de fatsoenlijke Britse conservatieven van David Cameron. Dat neemt overigens niet weg dat een deel van de achterban weleens aan de uiterste rechterzijde zou kunnen staan. `Tegen de euro´ leidt al gauw tot: tegen Europa, tegen nieuwe immigranten, weg met de allochtonen die hier al wonen, en noem maar op.
Het succes van de NPD-site is ook af te meten aan de activiteit van de facebookfans. Ze leven zich daar naar hartelust uit en sinds januari van dit jaar hebben de berichten meer dan een miljoen reacties (liken, delen, commentaar) losgemaakt. De AfD kon overigens bogen op 800.000 reacties, dus ook de Euro-critici doen graag hun digitale mond open. De kreten van de NPD zijn inmiddels vertrouwd en gaan de aanhang kennelijk nooit vervelen. Eerst moeten de uitkeringen het ontgelden: `Weltsozialamt Deutschland – ich schäme mich für dich!´ valt het meest in de smaak, gevolgd door twee anti-islam-slogans. Een ervan citeert oud-president Wulff, die destijds verklaarde dat de islam ook bij Duitsland hoort. `Helemaal niet!´ brult de NPD-aanhang.
Die aanhang moet trouwens so wie so niet veel van Duitse presidenten hebben, niet van Wulff en nog minder van de huidige president Joachim Gauck, die hen heeft uitgemaakt voor `Spinner´, oftewel warhoofden, idioten. Gauck deed zijn uitspraak in augustus 2013 op een bijeenkomst van scholieren, nadat NPD-aanhangers zich heftig hadden verzet tegen de opening van een asielzoekerscentrum in de wijk Hellersdorf. Gauck riep de jongeren op, de straat op te gaan en zulke `Spinner´ hun plaats te wijzen. Onmiddellijk diende de NPD een klacht in bij het Bundesverfassungsgericht, het Grondwetshof, met als argument dat de bondspresident zich neutraal dient te gedragen ten opzichte van politieke partijen. Zo staat het in de Grondwet. Maar twee weken geleden kwamen de rechters tot een teleurstellend oordeel voor de NPD: de president mag zelf weten hoe hij zijn taak op het punt van representatie en integratie invult.
Gauck had het al eerder verbruid bij de neonazi’s, en overigens ook bij de AfD, omdat hij er vorig jaar zijn vreugde over uitsprak dat er geen enkele populistische partij in de Duitse Bondsdag zit, dit in tegenstelling tot de parlementen van andere Europese landen. Maar hij had er waarschuwend aan toegevoegd dat de AfD op de drempel van het Europees Parlement stond. De AfD protesteerde: Gauck mag de AfD niet populistisch noemen en moet bovendien zijn neutraliteit bewaren. De partij liep niet naar de rechter, maar ik denk dat een klacht tegen deze zeer expliciet tegen de AfD gerichte uitspraak meer kans van slagen had gehad bij het Grondwetshof dan Gaucks aanval op de NPD-aanhang.
Het zal allemaal niet helpen, de voormalige DDR-dissident Gauck zal niet zwijgen als hem iets dwars zit. Hij zal Israel vermanend toespreken over de behandeling van de Palestijnen. En gewoon de Olympische winterspelen in Sotchi boycotten. Hij zet zonder schroom, en waarschijnlijk niet altijd tot genoegen van Angela Merkel, morele bakens uit. En dat lijkt mij nu juist de taak van een president.