(23.03.2013)
Het was te verwachten, maar het staat nu vast: de Duitse regering wil de extreemrechtse NPD, voluit de Nazionaldemokratische Partei Deutschlands, niet verbieden. Dat lijkt mij een verstandige beslissing. Maar dat vindt niet iedereen. De Joodse centrale Raad in Duitsland noemt dit besluit teleurstellend en `grundfalsch´. De SPD vindt het `laf.´ Ook de deelstaten voelen zich in de steek gelaten. Zij hebben de langlopende discussie vorig jaar nieuw leven ingeblazen, en hun Bundesrat, het orgaan van de gezamenlijke deelstaten, heeft in december voorgesteld een procedure op te starten om de NPD te verbieden. Ondanks de waarschuwingen van juristen en politici dat een dergelijk voornemen zeer grote gevaren met zich meebrengt.
Het belangrijkste gevaar is dat het grondwetsgerecht in Karlsruhe een dergelijk verbod niet zal goedkeuren. Dat is in 2003 ook gebeurd, en daarbij ging het vooral om de bescherming van de V-Leute, de verbindingsmensen binnen de NPD die inlichtingen moeten verschaffen aan de veiligheidsdiensten. In de praktijk blijkt trouwens dat die V-Leute alleen de informatie die ze vanuit de terrorismebestrijding krijgen, doorgeven aan hun partij, en niet andersom, dus je schiet er niets mee op. Maar goed, dit is het belangrijkste argument van Karlsruhe, naast een puur juridische overweging: het schijnt niet zo te zijn, of niet te bewijzen te zijn, dat de NPD te maken heeft met het rechtsextreme geweld tegen buitenlanders, zoals de seriemoorden van het enge nazi-trio NSU. Een verzoek tot een partijverbod zou dus vrijwel zeker schipbreuk lijden in Karslruhe en dan zou de NPD als triomfator uit de strijd komen.
Na Pasen zal de Bondsdag over de kwestie debatteren. De oppositie wordt aangevoerd door de SPD, die in een eerste reactie sprak over `lafheid´ van het kabinet-Merkel. De regerende christendemocraten schamperen dat de deelstaten op die manier de aandacht willen afleiden van het falen van hun veiligheidsdiensten bij de opsporing van het moordcommando NSU, dat tien jaar lang ongestoord zijn gang kon gaan. Maar de drijvende kracht om van een verbod af te zien zijn de liberalen, verenigd in de FDP. Ongewenste politieke bewegingen moeten op democratische wijze worden bestreden, want domheid kun je niet verbieden, zegt FDP-leider Rössler. Alle inspanningen moeten erop gericht zijn, het rechtsextremisme te bestrijden en niet te focussen op een soort nevenverschijnsel, de NDP. In de media overheerst begrip voor het standpunt van de regering. Laat de roofdieren in hun eigen kooi blijven, dan weten wij waar ze zitten, aldus het satirische televisieprogramma Heuteshow.
Een pijnpunt voor velen is de financiering. Evenals in Nederland krijgen Duitse politieke partijen die in vertegenwoordigende organen zijn gekozen, financiele steun van de staat. Vorig jaar kreeg de NPD 1,4 miljoen euro. Dat is de tegenstanders een doorn in het oog. Dat zo’n club bestaat is al erg genoeg, maar dat de belastingbetaler dat ook nog eens moet steunen gaat veel mensen te ver.
Overigens stelt het allemaal niet zoveel voor. De NPD (5800 leden) is alleen vertegenwoordigd in de deelstaatparlementen van Sachsen en van Mecklenburg-Vorpommern, met zo’n procent of 5 van de stemmen. Als de vertegenwoordigers gekozen zijn, krijgen ze meestal onderling ruzie en komen niet meer opdagen. Bij de landelijke verkiezingen haalde de club maar anderhalf procent. Het is schieten met een kanon op een mug. Je kunt beter de terrorismebestrijding (die de laatste jaren veel teveel op islamisten was gericht en te weinig op extreem-rechts) effectiever maken, en voorkomen dat jongeren worden binnengehaald in extreemrechtse bewegingen. Die werving gebeurt nu op geraffineerde wijze via internet, in sportverenigingen of op schoolpleinen. Pak dat aan, verdedig de democratische waarden en maak de NPD overbodig in plaats van ondergronds.