(08.11.2021)
Aan de serie verdachte sterfgevallen van Russische diplomaten in het buitenland kan weer een nieuwe zaak worden toegevoegd. Dit weekend kwam het in de publiciteit. Op de vroege ochtend van de 19e oktober vond de Berlijnse politie het lijk van een man op het trottoir voor de Russische Ambassade aan Unter den Linden. Het leek erop dat het slechtoffer uit een van de bovenverdiepingen was gevallen – of geprongen? Of geduwd? We zullen het waarschijnlijk nooit weten, want de ambassade gaf geen toestemming voor obductie of ander onderzoek en het lijk werd meteen naar Rusland overgebracht. Zijn naam is niet bekend gemaakt.
De Duitse autoriteiten konden daar niets tegen beginnen, omdat het om een diplomaat ging, namelijk de 35-jarige tweede ambassadesecretaris. Men moest genoegen nemen met de verklaring van de ambassade dat de doodsoorzaak `onbekend´ is. Op vragen van het weekblad Der Spiegel antwoordde de ambassade dat er sprake was van een `tragisch ongeluk´ waarop geen commentaar kon worden gegeven, om `ethische´ redenen.
Der Spiegel dook erin en kwam te weten dat de man door de Duitse veiligheidsdiensten beschouwd werd als een medewerker van de Russische binnenlandse geheime dienst, de FSB, die zich voordeed als diplomaat. Hij was de zoon van een hooggeplaatste FSB-officier, die in Moskou verantwoordelijk is voor een afdeling die zich bezighoudt met `bescherming van de grondwettelijke orde´. Een fraaie benaming, die de lading niet bepaald dekt: volgens sommige bronnen gaat het daarbij om moordaanslagen op activisten en journalisten in Rusland. Het Russische nieuwskanaal The Insider meent te weten, dat er ook een connectie bestaat met de vergifting van Alexei Navalny, in augustus vorig jaar.
De diplomaat, wiens naam niet bekend geworden is, zou tot 2019, vóór zijn benoeming in Berlin, in Wenen hebben gewerkt bij een afdeling die officieel belast is met `terrorismebestrijding´ en die in verband wordt gebracht met de `Tiergarten-moord´, eveneens in de zomer van 2019. In dit Berlijnse park werd de Georgier Changoshvili, die in Duitsland politiek asiel had gevraagd, op klaarlichte dag doodgeschoten. De vermoedelijke dader werd ter plekke gearresteerd en in oktober vorig jaar voor de rechter gebracht, maar het proces sleept zich moeizaam voort en zal waarschijnlijk pas volgend jaar worden afgesloten. Het is niet bekend of de verdachte alleen handelde of een medeplichtige had en ook het vermoeden dat de Russische federatie opdrachtgever was, kan (nog) niet worden bevestigd. Dat het proces een zware politieke lading heeft, is duidelijk.
In Engeland zijn de laatste decennia al veertien van dit soort moorden geregistreerd. De meest opmerkelijke waren de radio-actieve vergiftiging van geheim agent Alexander Litwinenko in 2006 en de poging tot dodelijke vergiftiging van ex-agent Sergej Skripal en zijn dochter Julia, in 2018. In 2003 deed zich in Berlijn een soortgelijk sterfgeval voor als wat nu de diplomaat is overkomen; een Russische bewaker maakte toen een dodelijke val uit het venster van een gebouw, dat bij de ambassade hoorde.